رادیو کردانه: کردهای کرمانج خراسان

مصاحبه با دکتر افراسیاب شکفته در رابطه با زندگی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کردهای کرمانج خراسان.

حوادث و وقایعی که در کردستان پیش آمده و یا تهاجمات و یورشهایی که بر سرزمین کردستان روا شده سبب تغییر و تحولات اجتماعی و جابجایی کردها شده است. نقطهء عطف در تاریخ معاصر کرد و کردستان در واقع جنگ چالدران بوده است. مشکل بزرگ کردها در سرزمین مادری خود کردستان در واقع از زمان جنگ چالدران (۱۵۱۴ میلادی) شروع شد که بین سلطان سلیم عثمانی و شاه اسماعیل صفوی در گرفت که متأسفانه جنگ با بهانه’ مذهبي بر سر تصرف خاک کردستان رخ داد.

در سال ۱۵۳۵ شاه طهماسب دستور از بین بردن شهرها و زمینهای کشاورزی مناطق کردی را داد تا قبل از اینکه به دست عثمانی ها بیافتند تخریب شده باشند. در حقیقت اولین جابجایی داخلی کردها از همین هنگام آغاز شد و متعاقبأ آنان به منطقه قفقاز جنوبي یعنی نخجوان و آذربایجان و قره باغ که آن هنگام جزء ایران بودند، کوچانده شدند. اما جابجایی نهایی کردها از قفقاز به خراسان در زمان شاه عباس صفوی انجام شد.

شاه عباس صفوی که با مشکلات فراوان درونی (مطالبات بحق مردم ایران) و بیرونی (حمله ازبکها از طرف خراسان) روبرو شده بود بسان هر دیکتاتور دیگر بناچار تصمیم به تنگ کردن عرصه بر مردم خود کرد و از یک طرف تعدادی از کردها را بعنوان سپر بلا به شمال خراسان کوچاند، و از طرف دیگر امیرخان برادوست (خان لپ زرین، ۱۶۱۰ میلادی) حاکم منطقه برادوست (شهرهای ارومیه، ماکو، سلماس، خوی) به مرکزیت قلعه دم دم (۱۵ کیلومتری ارومیه) را ناجوانمردانه از بین برد و دستور قتل عام منطقه برادوست و مکریان را صادر کرد.  بنابر این کردهای خراسان در زمان سلسلهء صفویان به خراسان کوچانده شدند.